Kevin Jolly, schrijver en medebedenker en ik zijn op zoek naar de meest geschikte plek voor de voorstelling, een dramatische ruimte, een plaats waar historie voelbaar is. We lopen de stad uit naar de rivier. Over de Vismarkt, door de sluizen in de winterdijk, langs de haven naar de pont.
Daar ligt de rivier, hard stromend onder de spoorbrug door. Aan de overzijde een leegte met één huis: Landlust. We nemen de pont. De pontbaas lijkt op ons te wachten. Hij begroet ons nauwelijks. Hij houdt zijn hand op. Zodra we hem betaald hebben, beginnen we te varen. We zijn de enige op een onrustige rivier. Het landhuis is onbewoond. Een aantal lege stallen eromheen. Als we naar binnen gluren, zien we bedekt door stof een tapkast uit de zestiger jaren en een oude oliegestookte verwarming. Wat een prachtplek!Nu we de plek gevonden hebben gaan we op zoek naar een scharnierpunt in de feitelijke geschiedenis van Culemborg.
We duiken de boeken in. In 1855 is Johan van Hoytema burgemeester. In die tijd wordt er in de stad volop jenever gestookt zoals ook in de stokerij van de burgemeester zelf en zijn broer Aleid van Hoytema. Door de veranderende handelsroute is de stad weggezakt in een diepe recessie. En precies nu breekt er aardappelziekte uit die leidt tot hongersnood, gebrek aan grondstof voor jenever met rampzalige gevolgen voor het armoedige Culemborg. Als dat nog niet genoeg is breken in dat rampjaar door het kruiende ijs ook nog eens de dijken. De grootste watersnood uit de geschiedenis van Culemborg. Het ijskoude water staat tot twee meter hoog in de binnenstad. Huizen storten in en de bevolking is de wanhoop nabij.
We zien de contouren van de voorstelling al voor ons. Het wassende water, een burgemeester Johan die het allemaal goed bedoelt maar zichzelf in de problemen brengt, zijn rivaliserende broer Aleid die alleen op geld uit is en een stad die smacht naar liefde. En de pontbaas die de vloek over de stad uitspreekt. Ook het thema tekent zich af: de keuze tussen liefde en trots, tussen eigenbelang en samenleven.
(door: Ton Offerman, concept en regie)